Reisblog verkiezing

Hoi allemaal,

Ik ben al bijna anderhalve maand terug in Nederland maar er gaat geen dag voorbij dat ik niet aan mijn geweldige drie weken in Ghana terugdenk. Van meerdere mensen heb ik de vraag gekregen waarom ik maar één foto op mijn reisblog heb gepost. De reden is dat ik geen beschikking had tot een computer (en dus alle foto's één voor één moest uploaden met m'n telefoon) en het vaak niet lukte om de foto te uploaden door het slechte bereik.

Ik doe mee met de Wereldwijzer Reisblog Verkiezing en hieronder vinden jullie mijn inzending: http://www.wereldwijzer.nl/showthread.php?t=191172&p=1102744#post1102744

Mocht ik in de top 10 eindigen, laat ik het weten en dan heb ik jullie stem misschien hard nodig!

Back to Holland...

De laatste paar dagen zijn voorbij gevlogen! Alhoewel, eigenlijk zijn al de drie weken voorbij gevlogen. Het voelt aan de ene kant alsof ik er pas sinds gisteren ben, terwijl het aan de andere kant voelt alsof ik hier al maanden zit.

Donderdagmiddag zijn we naar Hans Cottage vlakbij Cape Coast gereden om krokodillen te zien en te aaien. Achterin de trotro reden twee geiten een stukje mee!! De krokodillen waren hartstikke gaaf, want ik had nog nooit een krokodil in het wild gezien, alleen achter glas in de dierentuin. Ik heb hem zelfs geaaid en ik was niet eens bang!! Echt heel cool om te doen.

Er zijn nog veel yoghurtijsjes doorheen gegaan de laatste dagen, want jeetje wat zijn die ijsjes hier lekker!! En ze kosten maar 1 cedi (25-30 eurocent), dus dan kun je er nogal wat eten :)

Vandaag, zaterdag 1 augustus, werd ik rond kwart voor elf opgehaald door mama Tina, dochter Francisca en chauffeur William. Toen ik de trotro aan zag komen rijden, moest ik wel even slikken. Ik zou nu echt naar huis gaan. De kinderen voelden al heel de ochtend de onrust aan en hingen steeds rond me en kwamen knuffelen. We gingen een Belgs meisje ophalen in het weeshuis van Tina en daarna reden we door naar het project waar ik oorspronkelijk naartoe zou gaan om een moeder en haar zoon op te halen. Deze kende ik van de introductiedagen in Accra, dus het was leuk om ze terug te zien en wat ervaringen uit te wisselen. Daarna reden we door naar Kotoka international airport waar we rond 16.30 uur aankwamen.

Op het vliegveld heb ik met veel knuffels afscheid genomen van Tina en Francisca. Wat ga ik die lieve Ghanezen missen! Bij het inchecken keek ik recht in de ogen van een blanke man, maar denk maar niet dat hij wat zei! Hij keek gelijk weg. Een Ghanees zou me vrolijk gegroet hebben. De vriendelijkheid, gastvrijheid, behulpzaamheid, saamhorigheid, alles voor elkaar over hebben en alles delen wat je hebt... dat typeert de Ghanese bevolking. Ik heb in mijn Ghana reisgids gelezen dat de bevolking een reis naar Ghana tot een hoogtepunt maakt, en na drie weken ondergedompeld te zijn in de Ghanese cultuur en het dagelijks leven van een weeshuis, kan ik dat volmondig beamen! De mensen hier zijn geweldig. I love Ghana and I love the Ghanians!!

Ik zit nu te wachten tot we mogen boarden. Om 22:10 Ghanese tijd (00:10 Nederlandse tijd) vertrek ik en om 7 uur morgenochtend land ik in Amsterdam. Dit is dan ook mijn laatste berichtje vanuit het mooie Afrika!

Tot snel allemaal! X

Cacao plantage bezocht!

Woensdag hebben we een cacao plantage bezocht. John had ons al gewaarschuwd dat het erg ver rijden was, maar we wilden het per se zien. Ghana is namelijk samen met Ivoorkust een van de landen die de meeste cacao produceren. Dat en omdat ik zelf heel graag chocolade eet, maakte dat ik vond dat cacao dus niet kon ontbreken op m'n lijstje. Dus hop in de trotro en naar Swedru. Onderweg kwamen we er stom genoeg achter dat we onze 'Ervaar Ghana reisgids' vergeten waren en we dus helemaal niet wisten waar we precies naartoe moesten! Gelukkig had ik de naam van het plaatsje waar we naartoe moesten onthouden: Akwadum. John had de plaatsen waar we trotro's naartoe moesten nemen genoemd, dus daar vroeg ik naar. In Swedru begreep echter niemand waar we naartoe wilden en niemand bleek Akwadum of enige cacao plantage te kennen. Uiteindelijk heb ik het maar opgeschreven, want ik dacht: misschien spreek ik het wel verkeerd uit. Maar ze bleven me glazig aanstaren en naar elkaar schreeuwen in het Fante. Een beetje bang word ik wel als er allemaal mannen naar elkaar staan te schreeuwen en ik er middenin sta, ook al proberen ze ons dan alleen maar te helpen.

Uiteindelijk zaten we in een trotro naar weet ik veel waar, maar we waren onderweg. We konden alleen maar hopen dat we de goeie richting uit gingen. Na 5 uur, verschillende trotro's, heel veel hobbels, onverharde wegen, trotropech, veel stofhappen en een taxi waren we uiteindelijk waar we wilden zijn: de cacao association (COFA). Daar aangekomen bleek de gids al weg te zijn en die zou pas om 17 uur terug zijn. Balen!! Gelukkig was er een aardige politieagent die vertelde dat er een stukje verder een cacao plantage zat en dat de plaatselijke workers ons misschien wel wilden rondleiden. Dat bleek inderdaad zo te zijn en we kregen een rondleiding van de big boss himself!

Hij vertelde over de mannelijke en vrouwelijke cacaobomen en dat ze de vrouwelijke bloemetjes handmatig bestuiven! Elke mannelijke bloem heeft 5 zaadjes en die peuteren de workers los om ze vervolgens bij de vrouwelijke bloem in te brengen. Ik wist niet dat cacaobonen kweken zo arbeidsintensief was!! 4-5 dagen na de bestuiving zie je al een inieminie cacaovrucht uit het bloemetje komen en het duurt 4-5 maanden voordat de cacaovruchten volgroeid zijn. Best lang dus! Een van de werkers plukte een rijpe vrucht en brak hem doormidden. Ik had verwacht dat het vanbinnen bruin zo zijn, maar het waren allemaal witte stukjes!

Ik heb een paar stukjes geproefd en er zaten allemaal paarse zaadjes in. Het smaakte alles behalve naar chocolade, heel gek!

Vervolgens namen ze ons op verzoek mee op krokodillenjacht. Er zit namelijk vaak een krokodil bij de rivieroever en dat vonden wij natuurlijk reuzespannend. Dus daar gingen we: door de maïsvelden en onder de cacaobomen door. Heel stil moesten we zijn, want we gingen een hele grote vangen! Ik voelde me net dat jongetje uit het prentenboek 'Wij gaan op berenjacht!' Jammer genoeg was de krokodil er niet, dus gingen we weer zwieperdezwiep en zwaaierdezwaai terug door het maïs, de spinnen en de cacao.

De mannen lieten ons zien hoe de cacao gedroogd wordt. Eerst wordt het een paar dagen in houten kisten gestopt en afgedekt met bananenbladeren. Daarna wordt het in de zon gelegd om te drogen en dan krijg je de echte cacao. Die gedroogde boontjes zagen er gelukkig wel bruin uit ;) we mochten proeven en het smaakte echt naar hele pure chocolade, heel bijzonder!

Zo hebben we, ondanks dat de officiële gids er niet was, toch een heleboel geleerd en gezien omtrent cacao! En om eerlijk te zijn vond ik dit nog leuker dan met een gids, want nu waren het de echte en enthousiaste cacaobaas en -werker zelf die ons hebben rondgeleid!

Rond 20 uur waren we terug in het weeshuis (afgezet door de trotro, wat een luxe! Waarschijnlijk omdat het donker was en we nog best een stukje moeten lopen van het dorp naar het weeshuis). Een heleboel kinderen kwamen op ons afgestormd en vroegen waar we naartoe geweest waren. Er ontstond een spontaan kietelgevecht en iedereen rende achter elkaar aan. Zo leuk!! Kortom: het was weer een heerlijk dagje in het oh zo mooie Ghana en Afrika :)

Nieuwe stapelbedden

Dinsdag heb ik met een aantal kinderen (in de kleuterleeftijd!) de hele berg was weggewerkt, omdat sister Amaa ziek was. Als je ziet wat deze kinderen allemaal al kunnen op vroege leeftijd, is het bijna lachwekkend dat kinderen in Nederland tot hun derde of vierde met luiers en antilekbekers rondlopen. Hier in Ghana zijn ze met een jaar zindelijk, kunnen ze lopen en drinken ze uit een bekertje of gewoon direct van de waterstraal. Alberta (wordt door iedereen obaakoe genoemd), het meisje van 1, wordt op dezelfde manier gewassen als de andere kinderen: staand worden ze ingezeept en daarna hurken ze neer en wordt er een bakje water over hun hoofd gegoten. De kinderen gaan dan met hun handen over hun haar en lichaam om het zeep weg te spoelen. Toen ik zag dat Koe dat ook al deed, was ik helemaal verbaasd! Naast dat de kinderen hier veel meer kunnen, hebben ze gelukkig ook genoeg tijd om lekker te spelen, dansen en zingen!

's Middags hebben we de drie nieuwe stapelbedden en matrassen die Latifah had gekocht voor de kinderen opgehaald in Swedru. Toen we terugkwamen bij het tehuis waren de kinderen helemaal door het dolle heen en kwamen ze allemaal aangerend. Ze hebben gelijk de bedden in elkaar gezet en ik weet wel zeker dat ze heeeel lekker hebben geslapen!

Handafdrukken vereeuwigd op de muur

De laatste week alweer! Maandag zijn we na het wassen van de kinderen, ons ontbijt en onze eigen douche begonnen aan het opleuken van de muur van het sanitairgebouwtje! Ik wilde alle handen van de kinderen met hun naam erbij op de muur zetten. Heel het kindertehuis is groen en de daken zijn blauw, dus ik had vorige week in Swedru al blauwe verf voor de handjes en zwarte verf voor de namen gekocht. Het leuke was dat de blauwe verf precies hetzelfde blauw als de daken was! Het merendeel van de kinderen moest naar school, dus we zijn begonnen met de kleinsten. John (de baas van het weeshuis) zelf heeft zijn hand boven in het midden van de muur gezet.

De kinderen vonden het reuze spannend toen we met verf en kwasten kwamen aanzetten en spontaan verstonden ze Engels en luisterden ze heel goed naar m'n instructies van dat ze in een rij moesten gaan staan en dat we één kindje tegelijk gingen doen. Typisch..... Volgens mij doen ze gewoon alsof ze ons niet verstaan maar begrijpen ze ons best wel.

's Middags hebben we de overige kinderen gedaan en het resultaat is echt geweldig! Ik ben stiekem best heel trots op onze muur!! De kinderen vinden het ook helemaal leuk, want ik zie ze steeds bij de muur staan en naar alle handen kijken en hun handen op de afdrukken zetten.

Ik ben blij dat ik op deze manier iets blijvends en leuks kan achterlaten bij deze lieve kinderen!!

Na het avondeten heb ik nog een hele tijd in de "keuken" bij de oudste meiden gezeten die toen aan het eten waren. Keuken staat tussen haakjes omdat de keuken hier een met riet overdakt plekje is waar ze koken in grote potten op een houtvuur. Niks gasbrander! Koken op houtvuur is iets wat we ons in Nederland niet meer kunnen voorstellen. Zelfs als ik ga kamperen, kook ik op een gasstelletje. Ze probeerden me een liedje in het Fante te leren, maar dat ging me niet al te goed af haha. Toen schakelden ze maar over op Engels en hebben we een hele tijd liedjes zitten zingen. De kinderen hier zijn zo muzikaal, ze klappen gelijk mee op de maat, al zijn ze nog zo klein!

Ze vroegen of ze foto's mochten kijken op m'n telefoon (want telefoons vinden ze hier ook super interessant!) en toen kwamen we filmpjes van m'n stageklasjes in Nederland tegen. Ze zaten met z'n twaalven naar dat kleine schermpje te kijken hoe ik een muziekles deed met groep 7 en later met de kleuters. Ze waren verwonderd over hoe de klas eruit zag en zeiden dat het 'beautiful' was. Ze vonden de liedjes die ik met de kleuters deed zó leuk, dat ik ze voor moest doen en ze allemaal mee gingen doen! Dat was echt genieten :)

Slavenkasteel bezocht, een hele dubbele ervaring

Zaterdag was ik om half acht alweer wakker, ik heb dus 1,5 uur uitgeslapen! Jeej! Ik wilde op het strand van de ochtendzon genieten, maar zoals verwacht was die er niet. Hier in Ghana gaat de zon meestal pas schijnen rond 11/12 uur. Heeft er ook mee te maken dat het nog steeds regenseizoen is, ookal merk je duidelijk dat het weer aan het veranderen is en het heter wordt.

Na het ontbijt zouden we moeten verhuizen naar een dormitory, een slaapkamer die je met tien anderen deelt. We moesten wachten met verplaatsen totdat het half twaalf was, want dan zou er plaats zijn voor onze spullen. Maarja dat was op de typische "Ghana maybe time" manier. Oftewel, alles rustig aan en tijd is niet belangrijk. Er werd ook regelmatig tegen ons gezegd dat het nog iets langer ging duren en of we nog even geduld hadden.

We hebben Cape Coast Castle bezocht. In de tijd van de slavernij een heel belangrijk fort en kasteel dat diende als gevangenis voor Afrikanen die als slaaf verkocht en getransporteerd werden naar de plantages in Noord- en Zuid-Amerika. Het kasteel staat net als een aantal andere slavenkastelen aan de Goudkust op de werelderfgoedlijst.

Een stukje geschiedenis: In 1637 is de bouw van het fort begonnen door Nederlanders in opdracht van de West-Indische Compagnie. In 1652 hebben de Zweden het afgemaakt. Dit was maar een klein deel van het nu bestaande kasteel.

In 13 jaar tijd is het vijf keer in handen geweest van een ander land, om uiteindelijk in 1664 in handen van de Britten te komen. Deze hebben het kasteel gemaakt zoals het er nu uitziet.

In dit kasteel hebben veel slaven vastgezeten. Mannen, vrouwen en kinderen. Ze bleven een paar weken tot maximaal drie maanden en werden dan verder vervoerd of verkocht. Het Ghanese volk is een sterk volk. Van nature bezitten deze mensen een grote spiermassa. Omdat de indianen niet sterk genoeg waren en velen stierven door het zware werk dat ze op de plantages moesten doen, kwamen de Europeanen op het idee om Afrikanen in te zetten.

De slaven leefden onder barre omstandigheden. Ze zaten vastgeketend in een kleine ruimte die ze nooit mochten verlaten, behalve als ze verkocht werden. In deze ruimte leefden ze de hele dag. Eten, slapen, behoeftes doen, alles. De behoeftes deden ze in gootjes die in de vloer uitgekerft waren. Deze gootjes kwamen na elke "kamer" samen in één grotere en deze goten liepen door alle vijf de kerkers. Behoeftes hoorden dus via de gootjes weg te stromen uit de kamer, maar vaak zat de goot verstopt en liep het niet meer weg. Slaven die waren vastgeketend aan de muur konden niet eens bij de gootjes, dus die moesten hun behoefte ter plekke doen. De gids zei dat we eens moesten bekijken waar we op stonden. We stonden namelijk op poep, plas, kots, zweet en andere menselijke uitwerpselen en/of resten. Door de gehele kerker en de verschillende kamers was diezelfde laag menselijk materiaal afgezet. Er waren vijf kamers, waarvan eentje drie kleine gaten ("ramen") in de muur had. De anderen hadden er een, twee of geen. De gids deed het licht een aantal keer uit zodat we konden ervaren hoe het voor die mensen moet zijn geweest om daar vast te zitten. Het was een verschrikkelijk gevoel. In één kamer zaten zo'n 200 slaven op elkaar gepropt.

Veel mannen stierven in de kerkers vanwege een gebrek aan lucht en zuurstof. Ziektes zoals cholera kwamen veelvuldig voor omdat de slaven tussen hun eigem uitwerpselen moesten leven en ook dat heeft veel levens geëist. Op de vloer waar wij stonden en liepen, zijn miljoenen slaven gestorven.

Vrouwen hadden een aparte gevangenis. Vrouwenslaven waren nodig om kinderen te krijgen op de plantages en zo te zorgen dat er altijd nieuwe slaven geboren werden. Zonder vrouwen hielden ze op een gegeven moment anders geen slaaf over. De gouverneurs die de slaven kochten en doorvoerden naar hun plantages verbleven in prachtige kamers (met super veel ramen!) in het kasteel en wanneer ze wilden, kozen ze een vrouwelijke slaaf uit om te verkrachten. Zo gebeurde het ook dat veel vrouwen (en meisjes van een jaar of 13) zwanger raakten en kinderen kregen in de gevangenis. Sommige vrouwen gooiden hun kinderen dood tegen de muur, omdat ze niet wilden dat hun kinderen in die verschrikkelijke omstandigheden zouden opgroeien.Onder de grond was de hel en boven de grond de hemel, want ironisch genoeg hadden de Engelsen een kerk aan het kasteel laten bouwen. Voordat de mannen de kerk binnen gingen, gluurden ze door een luik in de vloer naar de gevangen slaven.

De laatste poort waar de slaven doorheen gingen voordat ze aan boord van het schip moesten, wordt nu de 'door of no return' genoemd. Wie daar doorheen kwam, wist zeker dat hij nooit terug zou keren. Wij zijn er ook doorheen gelopen en aan de andere kant van de deur hing nu een bord met 'door of return'. Dat wij door de deur konden lopen en ook weer terug konden keren, stond uitermate symbool voor het afschaffen van de slavernij.

Het was heel verwarrend om daar te zijn. Ik vond het verschrikkelijk om te horen, te zien en te ervaren hoe die slaven leefden en zo met m'n neus op de feiten gedrukt te worden. De kerkers waren echt een vreselijke plek. Maar tegelijkertijd was het kasteel ook heel mooi en was het super interessant. Ik voelde me echt ongemakkelijk dat ik daar liep als blanke, omdat blanken juist degenen zijn die de Afrikanen als slaven inzetten en verkochten. Het is een afgrijselijk stukje geschiedenis dat ik gezien heb en ik kan alleen maar heel blij dat de slavernij zoals die toen op zo'n grote schaal voorkwam, tegenwoordig niet meer bestaat.

Weekendje Cape Coast!!

Vrijdag zijn we na het ontbijt en "douchen" naar Cape Coast vertrokken voor een weekendje ontspanning. In het tehuis heb ik namelijk nooit een seconde rust. De kinderen vanaf 7 gaan naar de basisschool en de rest (een stuk of 11 kids) blijven op het terrein. Ze roepen altijd en overal: 'MADAME! MADAME!' Zelfs als ik op de wc zit, trekken ze soms de deur open en schreeuwen 'MADAME!' Soms wordt het me wel even te veel maar als ik me dan even terug trek in m'n kamer komen ze gelijk allemaal aan het raam staan en roepen ze vrolijk verder. Het vreet energie en aan het einde van de dag ben ik compleet leeg. Vaak lig ik al om 20 uur in bed omdat ik zo moe ben. Maar ik sta ook om 6 uur op, dus mijn ritme is gewoon een paar uur verlegd. Maar kortom: even een weekendje weg en aan de kust in een hotel is een zeer welkome afleiding en oplaadmoment!

Na 2,5 uur in de trotro waren we al aangekomen in Cape Coast. Het hotel ligt echt op het strand en overal staan palmbomen. We hebben een kamer met z'n drieën en de wc en de douche (een echte douche! Die was zeer welkom na al die emmers water!) zijn gedeeld. Toen ik m'n rugzak uitpakte kwam ik erachter dat m'n hele bus mousse was leeggelopen in m'n toilettas... ik heb echt iets met toilettassen, op de allereerste dag in Accra liet ik 's nachts gelijk m'n complete toilettas met alle inhoud naar beneden gericht in de wc pot vallen! Hahah achteraf kan ik er wel om lachen, toen wat minder!

's Middags hebben we nog heerlijk een paar uurtjes van de middagzon meegepakt. Na het strand heb ik gedoucht onder de palmbomen en kokosnoten, wauw, echt bijzonder!

Als avondeten voor het eerst in twee weken westers eten gekregen: frietjes! Na het eten was er een feest in het hotel, want het dient tegelijkertijd als een soort club voor de lokale bevolking. In Ghana valt de stroom regelmatig een tijdje uit, zo ook vrijdagavond. Ineens ging de muziek en alle lichten uit! Ik vind het wel grappig ondertussen, het hoort bij het land en het maakt het ook allemaal net lekker anders dan in Nederland! De mensen hier raken ook helemaal niet in paniek als de stroom uitvalt. It's just the way it is en op het gemakje allemaal!

Kleding uitgedeeld en verf gekocht

Donderdag heb ik weer geholpen met het wassen van de kleren. Op het einde had ik gewoon allemaal kleine wondjes op m'n hand en vingers. Ik heb toch ook een stuk minder eelt op m'n handen dan de Afrikaanse dames denk ik! Verder natuurlijk weer met de kleinsten gespeeld en geknuffeld!

Het meisje dat ik geholpen heb, wordt sister Amaa genoemd (zij heeft de dochter van 1). Amaa betekent dat ze geboren is op een zaterdag. De dag waarop je geboren bent is in Ghana heel erg belangrijk, misschien zelfs belangrijker dan je echte voornaam. Ik ben geboren op een dinsdag, dus als iemand vraagt hoe ik heet, zeg ik: 'Abbenaa Samira'. In het kindertehuis word ik door de andere meiden nu sister Abbenaa genoemd. De kinderen weten ook van alle andere kinderen op welke dag ze geboren zijn en er zijn mannelijke en vrouwelijke varianten van elke dag in de week. Er zit verder geen betekenis aan een bepaalde dag vast, maar aan dag waarop je geboren bent wordt op de een of andere manier heel erg veel waarde gehecht.

Woensdagmiddag heb ik trouwens alle overige kleren die ik mee had genomen, uitgedeeld. In het weeshuis in Kpando had ik ook al een derde uitgedeeld. De echte baby dingen heeft John apart gelegd, omdat er nu alleen een meisje van 1 is. De rest is allemaal 3 of ouder. De kinderen waren echt door het dolle heen toen ik met m'n zakken aan kwam lopen. Aangezien er 40 kinderen zijn, had ik jammer genoeg niet genoeg voor iedereen. Terwijl die koffer toch 23 kilo woog en ik alle kleren thuis vacuüm had gezogen! Thuis had ik echt het gevoel dat het heel veel was, maar alles is te weinig in Afrika. De kinderen lopen puur in kleren die gekregen zijn van anderen, omdat er geen geld is om zelf nieuwe kleren te kopen. De eigenaar van het kindertehuis geeft John elke maand 1000 cedi en daar moet alles van betaald worden. John vertelde dat dat aan het eind van elke maand altijd helemaal op is en dat hij dan aan eten voor de kinderen komt door het te lenen (oftewel gratis mee te krijgen op de markt) en het terug te betalen zodra hij weer geld heeft. De kinderen hebben honger en dorst en lopen in stinkende kleren. Zelfs na het wassen stinkt het nog. Ik heb ook een hele berg eigen kleding gewassen daar en dat ruikt ook vies. Ik kan ook niet wachten totdat ik thuis al m'n kleding lekker in de wasmachine met wasverzachter kan steken.

Ik heb wel het gevoel dat de kinderen al verwachtten dat ze iets gingen krijgen, want ze zeggen ook steeds: 'if you go, I like this' en dan wijzen ze naar m'n tas, armbandjes, ketting, kleren, naar vanalles eigenlijk. Maargoed dat is waarschijnlijk het beeld en de verwachting die de voorgaande vrijwilligers geschept hebben en ik kan het de kinderen ook niet echt kwalijk nemen. Ze kunnen het altijd maar proberen natuurlijk. Nee hebben ze en ja kunnen ze krijgen.

Donderdagmiddag zijn we weer naar Swedru gegaan en heb ik blikken verf gekocht. Ik wil van elk kind de handen + de naam op de muur van het douche en wc gebouwtje zetten. Dan hebben de kinderen echt het gevoel dat het hun plekje is, want volgens mij zijn ze wel allemaal thuis en gelukkig in het weeshuis. Ik heb super veel zin in om eraan te beginnen na het weekend!

's avonds vroegen de oudste meiden of ik thuis een wasmachine had of dat ik m'n kleding met de hand was. Ook vroegen ze of ik een vaatwasser had. Ik knikte bevestigend en toen wilden ze dat ik precies ging uitleggen en beschrijven hoe die apparaten werken. Dat was een heel apart moment. In Nederland heeft bijna iedereen een vaatwasser en klagen we als het er niet allemaalin past en we nog iets met de hand moeten afwassen. Maar hier in Ghana hebben de kinderen nog nooit een vaatwasser gezien, laat staan gebruikt! Door hier te zijn word ik heel erg meer m'n neus op de feiten gedrukt en na twee weken merk ik al dat ik veranderd ben in hoe ik over dingen denk en hoe ik de wereld zie. Mijn mening over de zwarte pieten kwestie is bijvoorbeeld al enigszins bijgeschaafd. Het is niet zo zwart wit als mensen soms doen geloven (mooie woordspeling haha).